Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’deki bilim insanları, insan beyninin “saçmaladığı” bir noktanın tespitini yaparak bu “bug“a bir de isim buldular.
Bilim insanları, yakın zamanda yaptıkları bir çalışmada, belirgin ama yaygın bir bilişsel önyargı türüne dair kanıtlar sundular; bu önyargı, işlerimizi yaparken daha kolay yolu seçmekten bizi alıkoyan bir önyargı.
“Geri dönmekten kaçınma” adı verilen bu bilişsel önyargı, yolunuzu değiştirmek ve daha kısa bir rota izlemek gibi daha verimli seçeneklere rağmen, ilerlediğiniz yolu geri dönmek gerekiyorsa insanın bu seçeneği reddettiğini gösteriyor. Bir diğer deyişle, insanlar, daha önce bildiği öğrendiği yol ve yöntemleri bırakıp daha verimli başka yöntemleri uygulamaya direnç gösteriyor.
Araştırmacılar bu önyargıya kişinin geçmişte harcadığı çabanın boşa gitmiş gibi hissedilmesinden çekinmesinin ve sıfırdan başlama fikrine isteksizliğinin neden olduğunu belirtiyor. Bilim insanları çalışmayı bu yıl Mayıs ayında Psychological Science dergisinde yayımladılar.
Geldiğin şehre geri dönmek yok!
Bir örnekle açıklarsak… San Francisco’dan New York’a uçakla gitmek isteyen bir kişinin Los Angeles’ta mahsur kaldığını varsayalım. Bu kişi, iki seçenekle karşı karşıya: Birincisi, Denver üzerinden üç saat kazanacağı yeni bir uçuş; ikincisi ise yine üç saat kazanmasına rağmen geri San Francisco’ya dönmeyi gerektiren bir uçuş. Her iki durumda da toplam süre aynı olmasına rağmen, insanlar genellikle geri dönmeyi içeren ikinci seçeneği reddediyor. Yani “San Francisco’dan Los Angeles’a” kadar gelinen yolu boşuna gelmiş olma hissini yaşamak istemiyorlar ve San Francisco’ya geri dönmek istemiyorlar. Yola çıkarken akıllarında çizdikleri “gitme” fikrine daha uygun olan senaryoyu takip ediyorlar.
Bu çalışma henüz bir ilk oluşturduğu için kesin sonuçlar içermiyor ve farklı bilim ekiplerinin de konu üzerinde yeni çalışmalar yapması bekleniyor. Ancak muhtemelen bu temelin çevresinde, psikolojide yeni bir kavram ortaya çıkacak.
